Bài chứng đởm nhiệt

 Huyễn vựng, hiếp thống, hoàng đản, bất mị, ho đờm vàng thuộc chứng huyễn vựng trong Đông y.

Nguyên nhân là do đởm khí bị uất kết mà hóa nhiệt, sinh ra chứng đờm nhiệt hoặc do uất nhiệt ủng tắc ở đởm phủ mà gây nên. Bệnh phần nhiều do nội thương thất tình hoặc ngoại cảm lục dâm xâm nhập vào cơ thể. Biểu hiện bệnh váng đầu, ù tai, đắng miệng, họng khô, tâm phiền, ngủ kém, mặt đỏ, tai đỏ, sườn đầy, chất lưỡi đỏ rêu lưỡi vàng, mạch huyền hoạt. Tuỳ từng thể bệnh mà dùng bài thuốc phù hợp như sau:

Chứng huyễn vựng (nhức đầu chóng mặt): 

Do lo nghĩ kéo dài hoặc gặp chuyện uất ức, làm đởm uất hóa nhiệt, quấy rối thanh khiếu mà sinh bệnh.

Biểu hiện: đầu váng, hoa mắt, chóng mặt, ngực sườn đầy tức, miệng đắng, ho đờm vàng, đêm ngủ không yên, hay mê, chất lưỡi đỏ rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác.

Phép trị: Tả đởm thanh nhiệt tiêu đờm.

Chứng hiếp thống (đau hai mạng sườn):

 Do ngoại tà xâm phạm vào lý, hóa thành nhiệt. Hoặc do thất tình, khí không điều hòa. Đởm phủ bị uất nhiệt, nhiệt len lỏi vào đường lạc của can mà gây bệnh.

Biểu hiện: Đau tức hai mạng sườn, người mệt mỏi, có trường hợp chán ăn, ngủ kém, có khi cáu giận, chất lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền hoạt.

Phép trị: Thanh can đởm, điều hòa khí cơ.

Chứng hoàng đản khi tà khí theo mùa xâm nhập vào cơ thể uất lại, làm cho đởm khí không điều đạt. Đởm chất không xơ tiết được bình thường, tràn ra cơ bắp, bì phu, dồn xuống bàng quang gây nên bệnh.

Biểu hiện: Mắt vàng, da vàng, nước tiểu vàng, người mệt mỏi, ăn kém, buồn nôn, đờm vàng.

Phép trị: Thanh nhiệt, giải độc lợi tiểu.

Chứng bất mị (ngủ kém):

 Do tình chí uất ức hoặc không toại nguyện trong cuộc sống, hoặc do sợ hãi ưu phiền, khí cơ không điều hòa, đởm nhiệt quấy rối tâm thần mà sinh bệnh

Biểu hiện: Đêm nằm ngủ không yên, tâm phiền hay hồi hộp, lo lắng, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, đờm vàng, mạch sác.

Phép trị: Sơ đởm tả nhiệt, an thần định chí.