Bài trị đau đầu khi hành kinh theo Đông y

 Rất nhiều chị em mỗi khi đến kỳ hành kinh hoặc trước hoặc sau kỳ kinh đều thấy đau đầu, đó gọi là chứng bệnh đau đầu khi hành kinh. Cơ lý phát bệnh của nó là khí huyết không đủ, tinh khí hư suy thiếu hụt, hoặc khí trệ đàm che, thanh khí mất dinh dưỡng.

 Chứng bệnh đau đầu khi hành kinh thường thấy trên lâm sàng có 4 nguyên nhân: do huyết hư mất dinh dưỡng, do can dương lên quá cao, do đàm thấp tích tụ, do huyết ứ gây trở ngại đến lạc mạch.

Đau đầu khi hành kinh do huyết hư mất dinh dưỡng

Biểu hiện Đau đầu khi hành kinh do huyết hư mất dinh dưỡng: 

Mỗi khi hành kinh hoặc sau mỗi lần hành kinh thấy đau đầu chóng mặt, màu kinh huyết đỏ nhạt, lượng kinh huyết càng nhiều thì đầu càng đau. Chất lưỡi trắng nhạt, mạch tế nhược.

Phép trị Đau đầu khi hành kinh do huyết hư mất dinh dưỡng: 

Bổ ích khí huyết, dưỡng âm trấn thống.

Đau đầu khi hành kinh do can dương lên quá cao

Biểu hiện Đau đầu khi hành kinh do can dương lên quá cao: 

Do thận âm bất túc, can dương lên cao, mỗi khi hành kinh thì đầu đau dữ dội như muốn vỡ tung ra, như dùi đâm, khó có thể chịu đựng nổi, có trường hợp đau quá phải lấy khăn quấn chặt đầu và trán mới cảm thấy dễ chịu đôi chút, đi đôi với đau thường có hiện tượng huyết áp lên cao, tâm phiền dễ bực tức khó chịu, phần nhiều triệu chứng đó phát ra có tính quy luật hàng tháng mỗi khi hành kinh, chất lưỡi đỏ, mạch huyền tế sác.

Phép trị Đau đầu khi hành kinh do can dương lên quá cao: 

Tư âm ích huyết, nhuận can tức phong.

Đau đầu khi hành kinh do đàm thấp tích tụ

Biểu hiện Đau đầu khi hành kinh do đàm thấp tích tụ: 

Mỗi khi hành kinh, đàm thấp lên quấy nhiễu, xuất hiện váng đầu chóng mặt, cảm thấy đầu nặng chình chịch, ngực tức khó thở, ăn uống giảm sút, miệng nhạt và thấy dính nhem nhép, rêu lưỡi trắng, mạch chậm rãi uể oải.

Phép trị Đau đầu khi hành kinh do đàm thấp tích tụ: 

Kiện tỳ táo thấp, hóa đàm giáng nghịch.

Đau đầu khi hành kinh do ứ huyết trở lạc

Biểu hiện Đau đầu khi hành kinh do ứ huyết trở lạc : 

Trước khi hành kinh và trong những ngày hành kinh bị đau đầu, đau như dùi châm, đau không ở vị trí nhất định, hành kinh không thông thoát, lượng kinh huyết ít, màu tím thâm, hoặc có kèm theo cục ứ, bụng dưới đau, lưỡi tím thâm hoặc bên lưỡi có nốt ứ, mạch huyền sáp hoặc tế sáp.

Phép trị Đau đầu khi hành kinh do ứ huyết trở lạc: 

Khai khiếu thông lạc, hoạt huyết hóa ứ.

Bài chữa rối loạn tiêu hóa ở trẻ theo y học cổ truyền

 Tiêu chảy trẻ em còn gọi là chứng rối loạn tiêu hóa, thực tích, tích trệ trẻ em. Bệnh có thể gặp ở thể cấp tính hay thể mạn tính. 

Nguyên nhân rối loạn tiêu hóa ở trẻ

có thể do ăn uống, bị nhiễm khuẩn hay có trùng tích làm ảnh hưởng đến công năng hoạt động của tỳ vị, gây triệu chứng chủ yếu: nôn, tiêu chảy và gày mòn.

Khi bị tiêu chảy làm mất nước, mất chất điện giải có biến chứng nhiễm độc thần kinh (bệnh tả...) nhất thiết phải đến bệnh viện và phải dùng phương pháp chữa bệnh của y học hiện đại. Y học cổ truyền điều trị hiệu quả đối với thể cấp tính đơn thuần và mạn tính.

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do Tích trệ đồ ăn: 

Trẻ có biểu hiện bụng đầy trướng, bú ít, nôn mửa có mùi chua khai, ngủ không yên giấc, hay khóc, tiêu chảy, phân có mùi chua thối, chậm tiêu hóa nên có khi đi ngoài ra thức ăn; rêu lưỡi mỏng trắng hoặc hơi vàng; mạch hoạt. 

Phương pháp chữa Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do Tích trệ đồ ăn:

 tiêu thực đạo trệ.

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do Tích trệ trùng tích (do giun đũa hay giun kim): 

Trẻ có biểu hiện ngứa ngáy, da vàng khô, hay khóc, hay kinh giật, ăn uống thất thường, buồn nôn, đau bụng, bụng trướng, đại tiện lỏng. 

Phương pháp chữa Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do Tích trệ trùng tích (do giun đũa hay giun kim): 

kiện tỳ, trừ thấp, trừ khuẩn (tẩy giun).

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do Tích trệ  thấp nhiệt

Tiêu chảy do nhiễm khuẩn trực tiếp ở đường tiêu hóa hay do dị ứng nhiễm khuẩn (thường hay gặp vào mùa hè). Trẻ có biểu hiện tiêu chảy nhiều lần trong ngày (có thể đến 10 lần), sôi bụng, bụng trướng, nôn mửa, có sốt, khát nước, tiểu tiện ít đỏ, rêu lưỡi vàng hoặc trắng khô, hậu môn đỏ rát. 

Phương pháp chữa Rối loạn tiêu hóa ở trẻ do Tích trệ  thấp nhiệt: 

Thanh nhiệt trừ thấp.

Bài trị chứng tâm hỏa thịnh theo đông y

 Chứng tâm hỏa thịnh thường xuất hiện trong nhiều loại bệnh.

 Nguyên nhân gây chứng tâm hỏa cang thịnh

 là do ngũ chí quá uất, hóa hỏa hoặc do khí lục dâm truyền vào lý, hóa hỏa hoặc ăn nhiều thức ăn cay nóng, uống nhiều rượu, bia làm dương nhiệt thịnh ở trong mà sinh ra chứng tâm hỏa cang thịnh. Chứng này thường gặp trong các bệnh: mất ngủ, huyết lâm (chảy máu cam, đại tiện, tiểu tiện ra máu…), tim hồi hộp, rối loạn nhịp tim…

Biểu hiện chứng tâm hỏa thịnh: 

Khi tâm hỏa thịnh chuyển nhiệt xuống tiểu tràng gây ra chứng tiểu tiện sẻn đỏ, niệu đạo nóng rát mà đau. Đây là chứng tiểu tràng thực nhiệt không nên xem thường, khi co giật thì hai mạn sườn đau. Hai mắt đỏ là do can hỏa động. Ho suyễn, phiền muộn, ngạt mũi, chảy máu cam là do phế hỏa động. Mộng tinh, di tinh, nước tiểu đục, đau nhức răng, vật vã là thận hỏa động. Mặt vàng, miệng đắng ù tai đau nhức trong tai là đờm hỏa động. Đau bụng từng cơn, tiểu tiện ra máu, nước tiểu đục là tiểu tràng có hỏa. Trong người thấy cồn cào khó chịu, mặt phù, sưng chân răng là vị có hỏa. Đột ngột mắc chứng tiết tả, da vàng đỏ, táo bón không thông là đại tràng có hỏa. Tiểu són, long bế giỏ từng giọt, nước tiểu vẫn đục là bàng quang có hỏa. Dương sự luôn luôn cương cứng, không giao hợp mà vẫn tiết tinh là mệnh môn có hỏa. Đó là do tâm hỏa lan tỏa làm ảnh hưởng đến hỏa của lục phủ ngũ tạng.

Đông y cho rằng: “Phương pháp chữa hỏa ở 5 tạng: Khí uất, hỏa uất bắt đầu từ phế, cáu giận hỏa sinh ra từ can, uống say hỏa bắt đầu từ tỳ, sợ hãi, suy nghĩ nhiều hỏa bắt đầu từ tâm, phòng dục quá độ hỏa bắt đầu từ thận.Điều trị hỏa ở 6 phủ: Vị hỏa thì răng đau, má sưng, đờm hỏa thì chóng mặt đắng miệng, đại tràng có hỏa thì táo bón không thông, tiểu tràng có hỏa thì mắc chứng long bế tiểu tiện nhỏ giọt, bàng quang có hỏa thì bụng dưới đau, tiểu tiện rít, tam tiêu có hỏa thì tay chân nóng, thân thể mỏi mệt, tâm bào có hỏa thì hồi hộp không yên. Có cái hỏa chỉ trôi nổi khi điều trị phải làm cho tiêu tan hoặc nên thanh, nên giáng. Khi có hỏa phải căn cứ nặng hay nhẹ mà điều hòa”.

Do tâm hỏa cang thịnh sinh ra chứng niệu huyết (tiểu tiện ra máu). 

Do lao động trí óc quá nhiều làm tâm âm hao tổn. Âm hư thì dương vượng. Tâm hỏa cang thịnh. Do tâm biểu lý với tiểu tràng, tâm hỏa di chuyển xuống tiểu tràng, hỏa hun đốt âm lạc, huyết tràn ra ngoài mạch mà sinh bệnh.

Triệu chứng Do tâm hỏa cang thịnh sinh ra chứng niệu huyết (tiểu tiện ra máu) : 

Tiểu tiện ra huyết, miệng lưỡi hay lở loét, tâm phiền nhiệt, nôn ra huyết, chảy máu cam, mạch sác.

Điều trị Do tâm hỏa cang thịnh sinh ra chứng niệu huyết (tiểu tiện ra máu) : 

Thanh tâm tả hỏa, lương huyết chỉ huyết.

Do tâm hỏa cang thịnh sinh chứng bất mị (mất ngủ). 

Do thận âm hư tổn, tân dịch không đủ để dưỡng tâm huyết, dẫn đến tâm thận bất giao.

Triệu chứng Do tâm hỏa cang thịnh sinh chứng bất mị (mất ngủ): 

Ngủ kém hoặc có khi cả đêm không ngủ được, miệng lưỡi có mụn nhọt hoặc loét miệng lưỡi, chóng mặt, ù tai, hồi hộp không yên, chất lưỡi đỏ không có rêu, mạch tế sác.

Điều trị Do tâm hỏa cang thịnh sinh chứng bất mị (mất ngủ): 

Tư âm giáng hỏa.

Do tâm hỏa cang thịnh sinh chứng tâm quý (tim hồi hộp). 

Do tâm dương quá thịnh, tâm mất đi sự nuôi dưỡng của  huyết hoặc do ngũ chí uất ức hóa hỏa mà sinh bệnh.

Triệu chứng Do tâm hỏa cang thịnh sinh chứng tâm quý (tim hồi hộp): 

Tâm hồi hộp, phiền táo làm tâm thần không yên, miệng khô, đại tiện táo bón, chất lưỡi đỏ, mạch sác.

Điều trị Do tâm hỏa cang thịnh sinh chứng tâm quý (tim hồi hộp): 

Thanh tâm giáng hỏa.

Bài trị đau thắt lưng do thấp nhiệt theo y học cổ truyền

 Theo Y học cổ truyền, đau thắt lưng còn gọi “yêu thống”, là một trong những chứng thuộc phạm vi chứng tý.

Nguyên nhân đau thắt lưng do thấp nhiệt

do phong hàn thấp xâm nhập hệ cân cơ kinh lạc gây bế tắc vận hành kinh khí gây đau.

Người bệnh đau thắt lưng thể thấp nhiệt có biểu hiện đau vùng lưng, cảm giác nóng vùng thắt lưng, chân, toàn thân bứt rứt, ra mồ hôi, khát, tiểu ít, nước tiểu vàng đậm, tiểu buốt, táo bón, nước tiểu vàng, chân tay nặng nề nhức mỏi, rêu lưỡi vàng, mạch hoạt sác.

Phép trị đau thắt lưng do thấp nhiệt:

 thanh thấp nhiệt, hóa đàm, thông kinh lạc… 

Chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh theo đông y

 Thời kỳ tiền mãn kinh,

 cơn bốc hỏa thường xuyên xảy ra kèm theo những triệu chứng khó chịu như: Toát mồ hôi từng cơn, đau đầu, giấc ngủ không sâu, giật mình, hồi hộp, nóng tính, hay cáu gắt... Đông y phân loại chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh tùy theo thể trạng của từng người .

Chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh do Thể thận tinh hư tổn do thận âm hư:

Kinh nguyệt thường đến trước kỳ, lượng ít, đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, mất ngủ...

Chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh do Thể thận tinh hư tổn do âm hư dương vượng:

Kinh nguyệt rối loạn, chóng mặt, nhức đầu, tính tình nóng nảy, dễ cáu gắt, giận dữ, người bứt rứt, khó ngủ...

Chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh do Thể thận dương hư:

Kinh nguyệt ra nhiều hoặc đến sớm, người lạnh, tay chân lạnh, sợ lạnh, mệt mỏi, tiểu nhiều, nước tiểu trong...

Chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh do Thể can kinh uất nhiệt:

Kinh nguyệt tới sớm, sắc mặt xanh vàng, người mệt mỏi, tinh thần căng thẳng, bứt rứt, chóng mặt...

Chứng bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh do Thể tâm tỳ lưỡng hư: 

Chu kỳ kinh nguyệt rối loạn, tinh thần sa sút, người uể oải, mệt mỏi, ăn uống kém...

Quan niệm Đông y về bệnh “Yếu” của quý ông

 Trong tác phẩm “Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh” có viết về vấn đề liệt dương như sau: Dương sự khỏe hay yếu là do chấn hỏa thịnh hay suy, vì hỏa tác dụng nhưng căn bản là do tinh sự.

Hải Thượng Lãn Ông

Hải thương Lãn Ông cho rằng “Thận là cội nguồn của tạng phủ, là gốc của 13 kinh mạch, là cơ sở của sinh mệnh, là bể chứa của tinh huyết”. Từ đó, quan niệm của Hải Thượng Lãn Ông là: Người ta dùng chất cay nóng cường dương như vậy là lầm to. Chỉ nên bổ đều năm tạng, khiến tinh ba của năm tạng chuyển về thận, vì thận là nơi tăng chứa tinh, uống nhiều vị thuốc bổ tinh huyết uống để bồi bổ thận.

Do đó, các bài chữa liệt dương xuất tinh sớm, di tinh,… của Đông y đều nhằm tác động đến tạng này. Tức là bổ đều 5 tạng, khiến tinh huyết của 5 tạng ngày một cần làm cho cường dương mà dương vẫn tự cường.

Ngoài ra, Hải thương Lãn Ông cũng để lại kinh nghiệm quý báu về đẩy lùi liệt dương, trong đó nhấn mạnh vai trò của việc bồi bổ đường tiêu hóa. Ông quan niệm: “Luận rằng vị khỏe thì ăn uống tăng tiến, tinh ba hàng ngày sản sinh không ngớt mới có thể chuyển vận về thận. Sách nói vị mạnh thì thận khỏe và tinh khí dồi dào, vị hư thì tinh bị thương tổn mà dương sự cũng bị suy kém chính là như thế”. Một quan niệm nữa của đại danh y, là việc loại bỏ những trục trặc sinh lý nam giới phải được xem xét trong một tổng thể chức năng của các cơ quan trong cơ thể.

Sinh thời, Hải Thượng Lãn Ông đã từng nói: “Biết được điều cốt yếu, chỉ một lời là rõ hết, không biết được điều cốt yếu thì lan man vô cùng”. Do đó phải tìm ra nguyên nhân cơ bản, cốt yếu của các bệnh nam khoa, bệnh yếu sinh lý, trong đó có liệt dương, sẽ tìm thấy hướng loại bỏ tình trạng này. Khi có những biểu hiện của rối loạn cương dương (xuất tính sớm, liệt dương, suy giảm ham muốn tình dục,..), nam giới nên lưu tâm một số nhóm nguyên nhân để tự có hướng đẩy lùi:

- Tổn thương thực thể trên mạch máu ở dương vật hay tổn thương thần kinh thực vật, tủy sống, khiếm khuyết trong cấu trúc dương vật..., việc điều trị phải dựa vào khoa giải phẫu để phục hồi lại các chức năng bị mất.

- Do bệnh tật như: bị bệnh tim, cao huyết áp, đái tháo đường, cường tuyến giáp, suy gan, suy thận, phì đại tuyến tiền liệt...thì vấn đề là triệt các bệnh gây ra tình trạng suy yếu sinh lý là chính.

- Do lão hóa vì dùng dược phẩm, rượu, thuốc lá, chất kích thích đẩy nhanh quá trình lão hóa các bộ phận trên cơ thể, giảm khả năng sản sinh nội tiết tố nam testosterrone, dẫn tới tình trạng suy nhược, mệt mỏi cơ thể kéo dài, nam giới cần phải thay thế, hạn chế hay dứt bỏ những thói quen gây hại này, mới mong tái lập lại tình trạng cường dương.

- Do thể trạng, tâm lý: Đôi khi tự bản thân nam giới chỉ cần giải tỏa tâm lý căng thẳng, vướng mắc trong đời sống vợ chồng, đổi nếp sống, nếp sinh hoạt, môi trường sống hoặc làm việc là có thể cải thiện tình hình.

Xông lá phương pháp chữa cảm dân gian

 Thường ngày trong nhân dân nhất là những người ở vùng nông thôn, miền núi có thói quen mỗi khi cơ thể mệt mỏi, cảm cúm thường lấy lá nấu nồi nước xông.

Xông lá 

là phương pháp chữa cảm dân gian và được Đông y xem như một phương pháp điều trị bệnh hữu hiệu. Tuy nhiên, không phải ai cũng sử dụng được biện pháp xông lá, việc xông lá không đúng cách, có thể gây ra những nguy hại đối với sức khoẻ.

Tác dụng dược lý của phương pháp xông lá

Nồi xông giải cảm kết hợp tác dụng vật lý của hơi nước nóng và tác dụng dược lý của các chất bay hơi chứa trong dược thảo kéo theo hơi nước. Hơi nước nóng làm giãn mạch ngoại biên, lượng máu được tăng cường. Kích thích tuyến mồ hôi hoạt động, đào thải các chất độc trong cơ thể ra ngoài. Tinh dầu và các chất bay hơi chứa trong thảo dược được kéo theo hơi nước. Chúng qua niêm mạc mắt, mũi, tai, da, làm thông các ống dẫn mắt, mũi, tai và các xoang, làm giảm stress, kích thích thần kinh, giảm mệt mỏi, ù tai, ngạt mũi, nhức đầu rất hiệu quả. Trong tất cả các loại cảm như cảm lạnh, ... Theo quan điểm của y học cổ truyền gọi là ngoại cảm phong nhiệt và ngoại cảm phong hàn, dân gian gọi là cảm lạnh hoặc cảm tà thì điều trị bằng phương pháp xông lá rất hiệu quả.

Xông lá khi nào?

Xông lá có tác dụng làm người bệnh nhanh khỏi, nhưng không phải lúc nào cũng xông được. Chỉ nên điều trị xông lá trong khoảng từ 1- 2 ngày đầu khi nhiễm lạnh.  Vì khi người bệnh bị nhiễm khí độc, gió độc đang nằm dưới da nên phương pháp xông sẽ có tác dụng mở lối cho khí độc thoát ra ngoài. Khoảng từ ngày thứ 3 trở lên người cảm lạnh đã bị nhiễm tà khí sâu vào trong  lúc đó không nên xông mà phải dùng các phương pháp khác.

Dược liệu xông lá

Theo quan niệm y học cổ truyền những vị thuốc có sẵn trong thiên nhiên có tác dụng chữa bệnh cảm cúm, chữa cảm mạo giảm đau... Lá tre khoảng 40-50g; kinh giới 40-50g (nếu là hoa thì dùng 10-15g); hoắc hương, tía tô, lá chanh, lá long não, cây cứt lợn mỗi loại 30-40g, tỏi 2-3 củ, địa liền tươi 20-30g, lá xả (hoặc cả cây). Cho dược liệu vào nồi, đổ nước, đun sôi kỹ đến khi có mùi thơm.

Nồi nước xông có tác dụng giảm mệt mỏi, ù tai, ngạt mũi, nhức đầu...

Phương pháp xông lá

Khi đã nấu dược liệu sôi có mùi thơm thì mang vào nhà tắm, dùng vải trùm kín người hoặc đầu, mở hé dần vung nồi dược liệu để bay hơi vào người. Thời gian xông 5-15 phút, khi nào mồ hôi ra đều toàn thân thì dừng xông. Sau xông hơi thì lau khô bằng khăn ấm, ẩm, rồi lau bằng khăn khô, thay quần áo sạch; sau đó nên ăn 1 bát cháo hành hoặc uống nước ấm hoặc thuốc, nghỉ ngơi, đảm bảo thoáng về mùa hè, ấm về mùa đông...

Đặc biệt, trong lúc xông phải lưu ý tránh nhiệt độ tăng đột ngột. Cần mở nồi xông he hé, từ từ và kiểm soát lượng mồ hôi để tránh tình trạng cơ thể bị mất nước. Khi cơ thể bị mất nước sẽ dẫn đến một loạt những triệu chứng sốc khác mà cơ thể không thể kiểm soát được như trụy tim mạch, tụt huyết áp...

Khuyến cáo biện pháp xông lá của Đông y

Những người bị một số bệnh tuyệt đối không được áp dụng các biện pháp xông như: bệnh huyết áp, tim mạch, mắc bệnh ngoài da, phụ nữ mang thai, những người hay ra mồ hôi, mất máu nhiều, mới ốm dậy thể trạng còn yếu, người cao tuổi, trẻ em, người có biểu hiện tâm thần...

Tuy nhiên, nếu không hiểu rõ tình trạng sức khỏe cũng như tác dụng của việc xông lá, người bệnh có thể phạm một số sai lầm, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Không hiếm người phải đi cấp cứu, thậm chí tử vong vì xông lá, xông hơi trong khi cơ thể quá suy nhược, hoặc sau khi uống rượu...

Việc tự điều trị xông tại nhà rất dễ gặp nguy hiểm nếu người bệnh không biết rõ tình trạng sức khỏe của mình. Trước khi xông chúng ta phải kiểm tra huyết áp, nhịp tim để điều chỉnh nhiệt độ và thời gian xông cho phù hợp với thể trạng từng người. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ phương tiện đánh giá và kiểm soát tình trạng sức khoẻ của mình mà đều bỏ qua các bước quan trọng này nên người xông có thể gặp rủi ro.

Các chuyên gia Đông y khuyến cáo "Nếu cảm cúm, đau mỏi nên đến các cơ sở uy tín để trị liệu xông hơi bằng lá thuốc và có sự kiểm tra, tư vấn của bác sĩ. Cần làm sạch cơ thể trước khi vào phòng xông, không nên tắm ngay sau khi xông vì lỗ chân lông đang hở nếu gặp lạnh sẽ bít lại không thoát được nước dẫn đến dễ bị cảm, máu huyết lưu thông chậm. Chỉ nên để nhiệt độ xông cao hơn nhiệt độ cơ thể từ 7 - 8oC và không được quá 30 phút. Trong quá trình xông nếu thấy khó thở, tức ngực, choáng váng, bủn rủn... cần ngừng ngay, trường hợp nguy cấp phải đưa tới bệnh viện để cấp cứu".