Theo Đông y, chức năng của Tỳ chủ thăng, vị lấy giáng làm thuận. Khi mất chức năng hòa giáng, vị khí sẽ thượng nghịch lên. Ngoài ra, vị khí thượng nghịch thực chứng còn liên quan chức năng của can vì can chủ sơ tiết, lấy điều đạt là thuận khi can khí uất kết có thể hoành nghịch phạm vị.
Đây là hiện tượng hay gặp trong chứng nôn, nấc, trào ngược dịch vị.
Người bệnh thường có triệu chứng: không thiết ăn, bụng trướng, có khi đau, hay lợm giọng buồn nôn, ợ hơi, nấc, nóng rát vùng cổ ngực…; mạch huyền hoạt, rêu lưỡi trắng mỏng hay nhớt.
Nếu can khí uất kết có thể hoành nghịch phạm vị, người bệnh còn kèm theo triệu chứng như: ợ hơi, bụng trướng, đau hạ sườn, đắng miệng, tính tình hay bực dọc… Trên lâm sàng thường gặp 2 thể hư chứng và thực chứng. Sau đây là một số bài trị theo từng thể:
Chứng Vị khí thượng nghịch do thực chứng:
hay gặp hai thể do ngoại tà và do can khí hoành nghịch phạm vỵ
Vị khí thượng nghịch do ngoại tà:
Người bệnh có triệu chứng:đột ngột ợ hơi, ợ hăng, nuốt chua, bụng trướng, nóng rát cổ, có khi buồn nôn. Ăn uống đầy khó tiêu…
Phép điều trị Vị khí thượng nghịch do ngoại tà:
là sơ tà giải biểu phương hương hóa trọc hay tiêu thực hóa trệ hòa vị giáng nghịch.
Vị khí thượng nghịch do can khí hoành nghịch:
Người bệnh có triệu chứng: ợ hơi, bụng trướng, đau hạ sườn, đắng miệng, tính tình hay bực dọc…
Phép điều trị Vị khí thượng nghịch do can khí hoành nghịch:
là sơ can hòa vị giáng nghịch.
Chứng Vị khí thượng nghịch do hư chứng:
hay gặp sau mệt nhọc hay ốm lâu do hư hàn nhiều và vỵ âm hư.
Vị khí thượng nghịch do hư hàn
Người bệnh có triệu chứng: ăn hay nôn, ăn không tiêu, lạnh đau tăng, đại tiện có khi nát…
Phép điều trị Vị khí thượng nghịch do hư hàn
là ôn trung kiện tỳ hòa vị giáng nghịch.
Vị khí thượng nghịch do vị âm hư
Người bệnh có triệu chứng: nôn nửa, nóng rát, khát nước, khạc đờm dãi, lúc đau lúc không vùng vị quản đó thường do vị âm hư.
Phép điều trị Vị khí thượng nghịch do vị âm hư
là tư dưỡng vị âm giáng nghịch chỉ ẩu.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét