Bài chứng tâm can huyết hư theo đông y

 Chứng tâm can huyết hư

 thường do nguồn sinh hóa bất túc, huyết trong mạch máu hao tổn, tâm can mất tác dụng tàng chứa, các khiếu lưu thông không được nuôi dưỡng, làm tinh thần không yên, hoặc do ốm đau lâu ngày, hoặc do già yếu mệt nhọc, hoặc do chứng xuất huyết kéo dài. Chứng tâm can huyết hư thường xuất hiện các bệnh như: mất ngủ, hồi hộp, chóng mặt...

Đông y cho rằng, tâm chủ huyết, can tàng huyết cho nên những chứng bệnh thuộc về âm huyết đều ảnh hưởng đến công năng của tâm và can. Trong Đông y, tâm thuộc hỏa, can thuộc mộc, khi tâm huyết không đủ khiến cho can mất chỗ chứa hoặc hóa nguyên không nuôi dưỡng được tâm, đó là nguyên lý sinh ra chứng này. Sau đây là một số thể bệnh:

Do tâm can huyết hư, hư hỏa bốc lên quấy rối ở trong 

làm tâm phiền không ngủ được sinh chứng mất ngủ. Can huyết bất túc thì hồn không yên, đêm ngủ thấy chiêm bao sợ hãi.

Triệu chứng: Trong người hay bứt rứt, ngủ kém, khi vừa thiếp đi thì thấy chiêm bao sợ hãi, đầu choáng váng, tim hồi hộp.

Do tâm, can huyết hao tổn, làm tâm can huyết hư, sinh chứng tim hồi hộp.

Triệu chứng: Tim hồi hộp khi xúc động hoặc có việc bất cập, vì can và đởm bị tổn thương nên dễ kinh sợ, đầu choáng váng, hoa mắt. Mạch là phủ của huyết, khi huyết kém thì mạch không dồi dào, huyết đi không lưu lợi nên mạch tế mà sác, có khi mạch kết đại.

Do mệt nhọc, ốm đau lâu ngày, phòng thất quá độ làm tâm can huyết hư. Gọi là chứng hư lao.

Triệu chứng: Huyết hư toàn thân rõ rệt, đầu choáng váng, mất ngủ, tai ù, hoa mắt, hồi hộp, hay sợ hãi, ăn kém, bụng trướng đầy, đoản hơi, mệt mỏi, mặt xanh nhợt, móng tay móng chân, mạch máu và lưỡi có hiện tượng ứ huyết. Nếu là phụ nữ thì mắc chứng bế kinh hoặc lượng kinh ra ít.

Do tâm can huyết hư, huyết không làm tươi tốt não tủy sinh chứng huyễn vựng (chóng mặt).

Triệu chứng: Bệnh nhân chóng mặt từng cơn, đầu choáng váng, khi mệt nhọc bệnh tăng lên, có các kiêm chứng khác. Điều trị: Bổ huyết, bình can, giáng hỏa.

Do ốm đau lâu ngày, hoặc sau khi sinh mất nhiều huyết, làm tâm can huyết hư, không nuôi dưỡng được gân mạch mà sinh co giật.

Triệu chứng: Bệnh nhân tay chân co giật, hoặc mềm yếu có kiêm chứng hoa mắt chóng mặt, hồi hộp, sắc mặt úa vàng hoặc trắng nhợt, rêu lưỡi ít, mạch tế vô lực.